Kapanan Okullar Karacaören

Karacaören Köyünde Eğitim

Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Yeniçağ Tarihi Anabilim dalı öğretim üyesi Yard. Doç. Dr. Muhammet Güçlü’nün TÜRKİYAT ARASTIRMALARI DERGİSİ’nde yayınlanan Makalesinin 2-Kumluca ve Kuzca Nahiyelerinin Eğitim Durumu başlıklı bölümünde Iğdır Maa kardıç adıyla bilinen bölge hakkında bilimsel bir bilgi verilmektedir. XX. yüzyılın başlarında Iğdır Maa kardıç nahiyesinde bulunan Medreselerden birisi bugünkü Karacaören köyünde bulunmaktadır. Köyden bazı insanlar askerlikte okuma yazma öğrenirler. Çok nadir de olsa bazı kişiler o zamanlar Nahiye olan Kumluca’ya eğitim için giderler. Çevre köylerden Gödene’de (Altınyaka) eğitim başlayınca oraya da gidenler olur.

Köyde ilk eğitim, Eğitmenlik sistemi ile 1943-1944 ders döneminde başlar. Bunun da şöyle bir öyküsü vardır. Komşu köy olan Çayiçi köyünde Eğitmenlik 1940-1941 yılında başlar. Bu köyün öğrencileri Eğitmenleri Mehmet Ceylan ile birlikte Karacaören Köyü Kırkdirek mahallesinde yapılan bir mevlüt yemeğine katılırlar. Sofraya otururken Karacaören köylüsü çocukları aralarına almazlar; çünkü onlar okulludur. Bu durumu gören Çayiçi eğitmeni Mehmet Ceylan’ın kayın biraderi de olan Karacaören köylülerinden İbrahim Gemici “Benim köyümün çocukları bunu hak etmiyor” diyerek Aksu’da açılan Eğitmenlik kurslarına katılır ve 1943-1944 ders döneminde Karacaören köyünde de eğitim başlar.

İlk Yıl Asarderesi Mahallesinde Mehmet Sarpkaya (Hafız Mehmet)’nın evinin bir odasında, ikinci yıl ise Damdayası Mahallesinde o zaman muhtar olan Kazım Çiftcioğlu (Kazım Ağa) evinde eğitim yapılır. Bu arada köylü İncirağacı Mahallesi’ne kendi okulunu yapar. Üçüncü yıl yani 1945-1946 eğitim döneminde artık eğitim kendi okulunda başlar. Karacaören köyü kendi okulunu da en kısa zamanda tamamlamıştır. Bu okul hiçbir ek yapılmadan sadece içinde yapılan bölmelerle 2005 yılına kadar eğitime devam etmiş olup halen de ayaktadır.

Bilindiği gibi Eğitmenler, bir öğrenci grubunu alır, eğitir ve o öğrencileri üçüncü sınıftan mezun ettikten sonra diğer ekibi alır. Bu öğrenci grubunun içinde bir sınıf seviyesinde birkaç yaş gurubu bulunabilir. Karacaören Eğitmeni İbrahim Gemici, üç dönem yani 9 yıl eğitimi sürdürdükten sonra 1951-1952 eğitim döneminde üçüncü ve son mezunlarını verir. 1952-1953 eğitim dönemi için artık köye öğretmen gelir. Böylece Karacaören köyünde Eğitmenlik dönemi sona erer.

1952-1953 eğitim döneminde gelen İlk Öğretmen İsmail Kösem’dir. İsmail Kösem, 1951-1952 ders yılında Aksu Köy Enstitüsü’nün son mezunlarından olup Antalya’nın Çakırlar mahallesindendir. İlk görev yeri Karacaören köyüdür. İsmail Kösem, okulda ilk yıl, Eğitmen’de 3’üncü sınıfı okumuş öğrencileri 4’üncü sınıfa kaydeder. Bir de birinci sınıfa yeni kayıt öğrencileri alarak iki sınıfla eğitime başlar.

İkinci yıl yani 1953-1954 ders yılında ise 1, 2 ve 5’inci sınıf vardır. Bu okul aynı zamanda Karacaören, Yenikışla, Finike Akçaalan köylerinin de okuludur. Ayrıca Çayiçi Eğitmeninden mezun olan öğrencilerin de okuludur. Köyde daha sonraki dönemlerde 1966-1967 eğitim döneminde Karabük ve Kırkdirek,1968-1969 eğitim döneminde Gürdek ile 1984-1985 eğitim döneminde Çayağzı ilkokulları açılır. Yine 1966-1967 eğitim döneminde Yenikışla, 1960-1961 eğitim yılında Çayiçi ve 1966-1967 ders yılında Akçaalan okulları açılır.

Karacaören köyünde eğitime açılan bu okullarından en son 2004-2005 döneminde İncirağacı İlkokulu eğitime kapanır. Karabük İlkokulu ise Kumluca’da devam eden nadir Köy ilkokullarından biridir ve halen 4 yıllık ilkokul olarak eğitim vermektedir.

Köyde kapanan Okullar

İncirağacı İlkokulu

Yukarıda da belirttiğimiz gibi 1943-1944 ders yılında başlayan eğitmen eğitimi, 3’üncü yılında yani 1945-1946 ders yılında İncirağacı’nda köylü tarafından yapılan binada eğitime başlar.

1952-1953 ders yılında genç öğretmen İsmail Kösem’in yönetiminde 5 yıllık ilkokul eğitimi başlar. İlk Öğrencilerini de birinci sınıf olarak alır. Gelen talep üzerine bir yıl önce Eğitmen’den üçüncü sınıftan mezun olan öğrencilerden bir de 4 üncü sınıf oluşur. İkinci yıl 1,2 ve 5 nci sınıflar vardır. 1953-1954 yılında Eğitmen’den gelen öğrenciler 5’inci sınıftan mezun olurlar. Bu okul, açıldığı ilk yıllarda Karacaören’den ayrılan Yenikışla (Örteğiz), Finike Akçaalan ve Çayiçi köylerinin de okuludur. Çayiçi köyü eğitmeninden mezun olan öğrenciler 4 ve 5’inci sınıfı bu okulda okurlar.

Eğitmenden 3’üncü sınıftan mezun olanlardan bir kısmı Kumluca’ya bir kısmı da Gödene ilkokuluna giderek 5’inci sınıfı tamamlarlar. 1952-1953 ders yılında okulun 4’üncü sınıfına kaydolan öğrenciler 1953-1954 yılında mezun olurlar. Mezun olan öğrencilerden Naim Değirmenci, Mustafa Akküçük ve Yusuf Arıcan okumak için Finike ortaokuluna giderler. Buradan mezun olan Naim Değirmenci ve Mustafa Akküçük, Öğretmen Okulunu kazanarak giderler. Yusuf Arıcan ise Antalya Lisesi’ni ve daha sonra da İktisat Fakültesi’ni bitirir. Naim Değirmenci ve Mustafa Akküçük öğretmen olarak yıllarca Milli Eğitim camiasında çalıştıktan sonra emekli olur. Yusuf Arıcan ise girdiği PTT teşkilatının çeşitli kademelerinde çalıştıktan sonra PTT Müdürü olarak emekli olur. 1955 eğitim yılı bitiminde öğretmen değişir, İsmail Kösem’in yerine Mustafa Kuyudeşen gelir.

İncirağacı ilkokulu birinci sınıftan aldığı ilk öğrencilerini 1956-1957 eğitim yılında mezun eder. Bu yıl mezun olan öğrencilerden Mustafa Gökçe (Gökçeoğlu ) Çayiçi köyü Eğitmeni’nden gelir 4 ve 5 sınıfları İncirağacı ilkokulunda okur. Daha sonra da Aksu Öğretmen Okulu’nu ve Gazi Eğitim Enstitüsü’nü bitirir. Uludağ Üniversitesi’nde Profesör olduktan sonra Akdeniz Üniversitesi’nde bir dönem Rektör Yardımcılığı ve Fen-Edebiyat
Fakültesi Dekanlığı yapmış, Ocak/2012 ayında emekli olmuştur.

Bu yılki mezunlarından bir kişi ortaokulu bitirdikten sonra polis memuru, 4 kişi de çeşitli yerlere memur olarak girerler.

Ben ilkokul 1, 2 ve 5’inci sınıfı Karacaören İncirağacı’nda, 3 ve 4’üncü sınıfı Kumluca Merkez’de okudum. Bu çalışmaya başladığım ilk günlerde ilk işim Karacaören’de beni okutan öğretmenlerimi aramak oldu. İlk olarak beni 2’nci sınıfta okutan ve 12-13 yıldır görmediğim Mehmet Şahin öğretmenimi aradım. Öğretmenimin eşine ulaştım hastanede dedi. Hastaneye ulaştım 10 dakika önce vefat etti dediler. En azından onu son yolculuğuna uğurlamak nasip oldu. Yaklaşık 20 yıldır görmediğim birinci sınıf öğretmenim Mustafa Kuyudeşen’in ise 2012 aralık ayında vefat ettiğini öğrendim.

Ben Kızılcaağaç Mahallesi’nden gelirdim İncirağacı’na. O günlerin şartları gereği okula gelirken herkes en az bir odun dalı getirirdi omuzunda. Yoksa okulun ısınmasının sağlanması imkânsızdı. O günlerin şartlarını anlatabilmek için bizlere sıradan bir konu haline gelen günlük yaşadıklarımızdan bir hususu paylaşmak isterim. Ev ile okul arasındaki mesafe uzak ve çamurlu engebeli yollardı. Bu yollarda üzerimiz mutlaka çamur olurdu. Okulun yakınındaki karasu deresine geldiğimizde çamur ve soğuktan yarılmış ellerimizi temizlemek ve öğretmenin temizlik kontrolünde daha iyi görünmek gerekiyordu. Bu temizliği yapmak için tesbih ağacı adını verdiğimiz maki türü çalıların çubuklarını bir birine sürtmek sureti ile elde ettiğimiz sabunla ellerimizi iyice yıkayıp temizlerdik. Hatta ellerimizin kirini çıkarabilmek için taşlarla dakikalarca sürttüğümüz bile olurdu.

1943 yılında eğitmen ile başlayan okul 2005 yılına kadar devam etmiş ve 62 yıldan sonra Ziya Gökalp Pansiyonlu Bölge Okuluna devredilmiştir.

 

İncirağacı İlokulu önü elma bahçesi 1966. soldan sağa Turgut Eken, Mustafa soytürk
(Sonradan Doktor), Ömer Buyrukçu (Orman işletme müd.1969 dan itibaren 3 dönem
milletvekili) Mehmet Şenel (Orman Bölge Şefi) Ahmet Yarbaş. (Sonradan Bankacı.)

Kırkdirek İlkokulu
Kırkdirek İlkokulu 1966-1967 ders yılında açılır. Kırkdirek İlkokulunun ilk öğrencilerinden Avukat Ramazan Savran okulun başlangıcını ve okul hayatını şöyle özetliyor. “Ben Çubuklu mahallesinde oturuyorum. İlkokula İncirağacı İlkokulu’nda başladım. Gelip gitmek biraz uzak olduğu için oradaki okula yakın akrabalarda kalıyordum. Kırdirek’e okul açıldı. Orası biraz daha yakın olunca 4’üncü sınıfı orada okumaya başladım.

Okul binası olmaması dolayısıyla Okul ilk olarak camide başladı. Cami Orman Evi ve Değirmen yan yana idi. Cami’nin birinci katı yine ibadethane olarak kullanılıyor, biz ikinci katta okuyorduk. Camide ibadet çoğunlukla Cuma günleri oluyordu. Diğer günlerde cemaat olursa ve namaz kıldıracak birisi olursa ancak namaz kılınıyordu. Namaz saatlerinde biz teneffüse çıkıyorduk. Namaz bitince tekrar derse başlıyorduk.

Okulun ilk açılışında 1. sınıfına 37 öğrenci kaydoldu. İncirağacı okulundan gelen 2,3,4 ve 5. sınıf öğrencileri ile 63 kişiydik. 2 ve 3. sınıflarda 10 ar, 4. ve 5. sınıflarda 3’er kişi vardı. Şehmuz adında bir öğretmenimiz vardı. Biz okulu bitirdikten birkaç yıl sonra devletimiz, Caminin yakınına bir okul yaptırdı ve eğitim orada devam etti. Balıkla Çayı’ndan ötürü okula gelip gitmemiz çok zor olurdu ama ailemizin yanında kalmak ve okula gitmek daha iyiydi.”

15 yıl eğitim veren okul öğrenci azlığı nedeni ile 1980-1981 ders döneminde kapanır.

• Kırkdirek İlkokulu bugünkü hali. Emekli Öğretmen Ahmet Kutlu ile ziyaretimiz. 21.11.2012

Gürdek İlkokulu

Gürdek, Başalan, Çamurlu, Dumluca, Göl ve civar küçük yerleşim yerlerinin öğrencileri için 1969-1970 ders yılında Karacaören Köyü Gürdek Mahallesi’nde bir okul açılır. Bu okulun ikinci mezunlarından Veli Akın, sohbetimizde o günlerden şöyle bahsetti: “Ben Dumluca Mahallesinden Kırkdirek İlkokuluna gidiyordum. 4’üncü sınıfa orada başladıktan sonra Gürdek’e okul açıldı, dediler biz de oraya nakledildik. Okul binası olmadığı için Karabacak Ahmet lakaplı amcamızın üzeri toprak olan evinde okumaya başladık. Biz okulu bitirdikten birkaç yıl sonra devletimiz tarafından yeni bir okul binası yapıldı. Seracılık nedeni ile Kumluca’ya göç başlayınca, okulumuzda öğrenci azaldı, ve eğitime kapatılmak zorunda kaldı.” Bu durum Kumluca köylerindeki okulların çoğu için geçerlidir.

15 yıl eğitim veren okulun öğrenci azlığı nedeni ile 1983-1984 ders dönemi son son ders yılı olur.

Çayağzı İlkokulu

Köylüler tarafından müdür odası, öğretmen odası ve sınıfın bir arada olduğu taş duvardan örülmüş tek odalı okul binası yapılır ve okul açılması için müracaatta bulunulur. Bu müracaat üzerine Çayağzı İlkokulu 1984-1985 ders döneminde 60’ın üzerinde öğrenci ile öğretime başlamıştır.

Okula Sivas İli Yıldızeli ilçesinden yeni mezun İsmail Pak ilk öğretmen olarak atanır. İsmail öğretmenim burada 4 yıl görev yapar. Okulun şu andaki durumunu görmek için bir gün İsmail Öğretmenimle birlikte gittik Çayağzı’na. O yılları, emekli öğretmen İsmail Pak’tan dinledim.

“Okula geldiğimde sadece bir sınıf vardı. 63 veya 64 de öğrenci. Öğretmenin kalacak bir yeri çocukların tuvalet ihtiyaçlarını karşılayacak bir tuvaleti yoktu okulun. Köylülerle birlikte ilk iş olarak bir tuvalet ve kendime kalacak bir oda yapmaya koyuldum. Okul binasının tam arka kısmına boydan boya briketten kaydırma şeklinde bir oda yaptım. Odanın bir köşesini Mutfak, bir köşesini de yatak odası olarak düzenledim. Ortaya bir soba, onun etrafında da misafirlerimle oturacağım oturma odam vardı. Odanın çıkış kapısı yanına yine briketten bir yer çevirdim ve orayı banyo olarak kullanıyordum. Tuvalet ihtiyacımı ise öğrenciler için yaptığımız tuvalette karşılıyordum.

Ara sıra bir vasıta denk gelirse Kumluca’ya inerdim. Ertesi günü sabah geriye vasıta bulma imkanım olmadığı ve sabah da okulu açmam gerektiği için gece 24.00’den sonra yaya çıkardım Kumluca’dan yola. Ortaköy, Ömerbeleni ve Soğucaksu mevkiilerinden geçerek Çayağzına ulaşırdım. Tabii kış aylarında Soğucaksu deresinden geçmek epey zor olurdu. Bazen belime kadar suya dalarak geçerdim dereden. Okul başlangıç saatinde yine okulumda olurdum. Böylece dört yılım geçti buralarda. Ama köylülerim ve komşularım çok iyiydi çok güzel anılarım oldu onlarla. Tabiatın ve ormanın içinde dostluk, insanlık ve arkadaşlık. Burada geçen dört yılı tam yazsam bir kitap olur herhalde.” diye tamladı İsmail Öğretmenim.

Çayağzı İlkokulu 11 yıllık bir serüvenden sonra 1994-1995 ders döneminde son mezunlarını verir ve Kumluca merkezdeki pansiyonlu okul olan Ziya Gökalp Yatılı İlköğretim Bölge Okulu’na katılır.