Kumluca da 81 vilayet nüfusuna kayıtlı insan yaşamaktadır. Bundan dolayı ve seracılığın olması ile yılın 12 ayında sebze bulunması dolayısı ile tam belli zamanlara dağılan tam bir yemek kültürü yoktur.
Bu durumlar olmadan önce yemek kültürü ve hala vazgeçemediğimiz bazı kültürlerimizden bahsedeceğiz.
Yemekler yazlık ve kışlık olarak ikiye ayrılır.
Yazlık Yemekler;
Umumiyetle sebze yemekleri olur. Bunun yanında hayvancılık yaygın olduğu için hayvansal gıdalar alınırdı.
Kışlık Yemekler;
Yaz aylarından hazırlanan Kuru fasulye, Nohut, Mercimek, Tarhana, Bulgur ve Sebze kurutmaları gibi yemekler. Bunun yanında bazı yerlerde kış sebzeleri olduğu gibi doğadan toplanan bazı otlarında yemeği yapılırdı.
Düğün ve mevlit yemekleri :
Bazı yemeklerin yanında vazgeçilmez olanı keşkek ve topak kızartmadır. Topak kızartmanın sadece bu yöreye has olduğu 2005 yılınsa TRT tarafından çekilen yörelerimiz türkülerimiz proğramında Rahmetli Atilla İçli 13 binin üzerinde yöreye gittim ama bu yemeği ilk defa burada gördüm demişti.
İnsanların bilhassa uzun kış gecelerinde bir araya gelmek için yapılan yemekler:
Arabaşı çorbası ve Kölle
ARABAŞI ÇORBASI :
Geleneklerimizi göreneklerimizi yaşatmamız gerektiği inancı ve Geçmişini bilmeyen geleceğini göremez düşüncesi ile ara sıra bu satırlarda bu konulara da yer verme gereği duyuyorum.
Son yıllarda bazı geleneklerimizi çarpıtarak başka şekillerde kullananları görünce de üzülüyorum. Önce Arabaşı (Ara aşı) çorbasını anlatayım ve sonra üzüntülerimi dile getireyim.
ARABAŞI (ARA AŞI) ÇORBASI
Türklere has bir çorbadır. Çorbanın özelliği ekmek ile birlikte değil, beraberinde Mısır unundan yapılan hamur yutularak yenmesidir. Adında olduğu gibi Arap‘larla ilgili bir yemek değildir. Yemek saatlerinde değil öğün arasında yenildiği için “Ara aşı” denilmiş ve bu isim zamanla değişerek ‘arabaşı’ halini almıştır. Çorbası ile hamuru birbirinden ayrılamaz bir yemek olan arabaşı bilhassa uzun kış gecelerinde insanların çorba içme bahanesi ile bir araya gelerek sohbetle eğlenmesini sağlar.
İlk örnekleri keklik etiyle, sonraki örnekleri horoz etiyle yapılan bu çorba, soğuk geçen kış akşamlarında misafirle birlikte yenmekte, yalnızca un, su ve biraz da tuz eklenerek Mısır unundan pişirilen hamur, çorbayla yutularak tüketilmektedir. Maliyeti çok düşüktür. Bu sebeple de diğer Anadolu yemeklerinde de olduğu, gibi arabaşı da bir zamanların yoksul Anadolu halkının pratik zekasını temsil eder. Çorba, tavuk, hindi veya av kuşlarının eti, tereyağ, un, salça ile bol acılı yapılarak piştikten sonra limon ve kırmızı biber veya karabiber eklenir. Soğuk gecelerin vazgeçilmezidir. Eskiden çorbası aynı tastan ortak olarak içilirdi ve çorbaya hamuru ilk defa düşüren kişinin evinde bir sonraki arabaşı yapılırdı.
Arabaşı çorbasını ilk yapan aşçının Türkmen Murtaza usta olduğu rivayet ediliyor.
Çorba içildikten sonra insanlar çeşitli oyunlar oynayarak vakitlerini geçirmekte ve eğlenmektedirler.
Böyle bir geçmişe ve özelliğe sahip Türk geleneğinin günümüzde düğün, mevlüt, bişi yemeklerinde aslına uygun olmadan yapıldığını görmek kültür sevdalısı insanları ister istemez üzüyor. Kültürler amacına uygun olarak yaşatılmalı. Ara Aşı çorbasını Arapaşı çorbasına çevirdiğimiz gibi, tüketilme şeklini de böyle alelusul hallerle ve aslına ve mantığına uymadan yapmak o kültürün kaybolmasına neden olur.
Topak Kızartma Tarifi
Malzemeler:
- 1 kg. büyük parçalara kesilmiş kuzu eti ( Oğlak veya keçi eti de olur )
- 1 adet büyük soğan
- 1 çorba kaşığı domates salçası
- 1 çorba kaşığı biber salçası
- 1 tatlı kaşığı toz biber
- 1 tatlı kaşığı dolusu tane karabiber
- Yarım çay kaşığı taze çekilmiş karabiber
- Yarım çay kaşığı kimyon
- Kızartmak için sıvı yağ
hazırlanışı:
- Esasında bu etleri etin kendi yağıyla kızartıyorlar fakat o şekilde ağır olabileceğinden, ben bildiğimiz sıvı yağ ile kızartıyorum.
- Etleri daha küçük parçalara kesmek mümkün ancak,orjinalinde böyle kocaman oldukları için,bu şekilde yaptım.:)
- Öncelikle geniş bir tencereye etleri rahatça kızartabileceğiniz kadar sıvı yağ koyun.
- Etleri iyice kızartın.
- Düdüklü tencereye 1 çorba kaşığı sıvı yağ alın ve yemeklik doğranmış soğanları ekleyip iyice kavurun.
- Salçaları ilave edip ,kokuları çıkana kadar kavurmaya devam edin.
- Tane karabiber,kimyon ve taze çekilmiş karabiberi de ekleyip,kızarttığınız etleri ilave edin.
- Hep birlikte güzelce karıştırın ve 6-7 dakika bu şekilde kavurun.